ΜΠΟΥΖΙ PART II

Μπουζολογίας συνέχεια

Πιάσαμε, μεταξύ άλλων, την ανατομία ενός μπουζί στο Part I, αλλά αφήσαμε –αρχικά- στην απ’ έξω (και ασχοληθήκαμε μόνο επιφανειακά μαζί τους, μόνο και μόνο για να ξέρουμε πάνω κάτω που βρίσκονται μεταξύ τους τα υπόλοιπα εξαρτήματα του μπουζί) τα δύο μακράν βασικότερα κομματάκια του: τις δύο όχθες της γέφυρας που λέγεται «σπινθήρας», δηλαδή τα δύο ηλεκτρόδια. Εδώ βρίσκεται το κυρίως ζουμί οποιουδήποτε μπουζί, αφού αυτά τα δύο μικρά κομμάτια μετάλλου πολύ απλά καθορίζουν αν θα γίνει το μπουμ που θα μεταφέρει το έργο στο έμβολο ή αν το μίγμα βενζίνης που αναλογεί στον συγκεκριμένο κύκλο θα φύγει άκλαυτο προς την εξάτμιση. Αλλά και να γίνει το μπουμ, θα είναι αρκετά ποιοτικό ώστε η μετάδοση του μετώπου του να είναι αποδοτική κατά τα προβλεπόμενα μέσα στο κύλινδρο ή η ενέργεια μας θα πάρει άλλο δρόμο? Εξαρτάται μόνο από το πόση ηλεκτρική τάση θα φτάσει στο μπουζί από το σύστημα ανάφλεξης και αυτό μετά ας φάει τα σαμάρια του ή μήπως είναι τα χαρακτηριστικά των ηλεκτρόδιων τα οποία θα παίξουν το πρώτο βιολί? Και το υπόλοιπο μπουζί πως βοηθάει (ή σαμποτάρει!) τα ηλεκτρόδια στη δουλειά τους?

Τα σούπερ ντούπερ υλικά των ηλεκτροδίων που υπονοήσαμε στο κύριο τίτλο πιο πάνω (από όλο το αυτοκίνητο μόνο το μπισκότο του καταλύτη μπορεί να «κοντράρει» σε αίγλη στοιχείων που περιέχει...), είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που εμπλέκονται στην απάντηση των ως άνω ερωτημάτων: η γεωμετρία τους, οι μέθοδοι κατασκευής και το σωστό πάντρεμα με το φάκελο λειτουργίας του μοτέρ, είναι εξίσου αιτίες ευημερίας ή καταστροφής. Αυτά θα πάμε να δούμε σήμερα, μαζί με οδηγίες και συμβουλές ιατρικής διάγνωσης του μοτέρ, με μόνο μας κολαούζο την εξωτερική εμφάνιση των μπουζί που δούλεψαν μέσα του. Σας άρεσε η ανόργανη χημεία και ο περιοδικός πίνακας στοιχείων στο σχολείο? Αν ναι, σήμερα θα τα δείτε από άλλο μάτι, αν όχι, καιρός να την αγαπήσετε...                                                                                   

Το σημαντικότερο μέρος...

...ενός μπουζί, χωρίς αμφιβολία, είναι το κεντρικό του ηλεκτρόδιο, καθώς αυτό είναι που χαρακτηρίζει κατά το μεγαλύτερο βαθμό την απόδοση, την τεχνολογία, την τιμή και το προσδόκιμο της ζωής του, αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά. Η άκρη του κεντρικού ηλεκτροδίου είναι επιφορτισμένη με την συσσώρευση και καλώς εχόντων των πραγμάτων για τον εκάστοτε  κύκλο λειτουργίας, την αποβολή / εκτόξευση των ηλεκτρονίων («κάθοδος») προς τη γείωση. Η διαδικασία αυτή, έχει να κάνει με δύο χαρακτηριστικά της άκρης του κεντρικού ηλεκτροδίου: την θερμοκρασία του και την γεωμετρία-μέγεθος του. Το πρώτο, συμβαδίζει με το γεγονός ότι η άκρη του κεντρικού ηλεκτροδίου είναι το πιο θερμό σημείο όλου του μπουζί, γεγονός που «σπρώχνει» τα ηλεκτρόνια ευκολότερα να πάρουν το σωστό δρόμο, μιας και όσο ένα μέταλλο θερμαίνεται, τόσο πιο εύκολα αποβάλει από τη μάζα του ηλεκτρόνια. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «θερμοϊονική εκπομπή ηλεκτρονίων» και εξηγείται πολύ εύκολα από τον ορισμό ουσιαστικά της ίδιας της θερμοκρασίας: άνοδος θερμοκρασίας ενός μετάλλου σημαίνει μεταξύ άλλων αύξηση της κινητικής ενέργειας των ελεύθερων ηλεκτρονίων που σουλατσάρουν στη μάζα του και επομένως της ικανότητας των ηλεκτρονίων να την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια πηδώντας από την εξωτερική επιφάνεια, που στη περίπτωση μας είναι η άκρη του ηλεκτροδίου. Στη θερμοκρασία του κάτω μέρους του μπουζί θα επανέλθουμε αργότερα όταν θα μιλήσουμε για ψυχρότητα, αλλά για την ώρα κρατήστε πως, ναι μεν υπερβολική θερμοκρασία στο ηλεκτρόδιο αποτελεί άμεσο κίνδυνο δημιουργίας εστίας απαρχής προανάφλεξης, όπως κάθε μυτερή καυτή προεξοχή του θαλάμου καύσης, αλλά από την άλλη, χωρίς υψηλή θερμοκρασία το κεντρικό ηλεκτρόδιο δεν θα έδινε τόσο εύκολα ηλεκτρικό τόξο και επομένως σπινθήρα. Εκτός από τα σημεία με υψηλή θερμοκρασία όμως, τα ηλεκτρόνια αγαπάνε εξίσου και τα σημείο με ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο, σημεία με ισχυρό δυναμικό. Και που είναι αυτό συγκεντρωμένο? Στις απότομες γωνίες και ακμές είναι η απάντηση. Πρακτικά, για το μπουζί μας αυτό σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ότι ανεξαρτήτως μεγέθους και σχήματος του κεντρικού ηλεκτροδίου τα ηλεκτρόνια θα διαλέγουν να δραπετεύουν πάντα από τις άκρες του μετάλλου (δηλαδή π.χ. όπως είναι ο κυκλικός δίσκος της επιφάνειας ενός κυλινδρικού  ηλεκτροδίου, τα ηλεκτρόνια την κάνουν προς το ηλεκτρόδιο γείωσης από την στεφάνη που είναι η κάθετη γωνία των 90 μοιρών και όχι από το κέντρο του δίσκου) και δεύτερον, ότι αφού θέλουμε μυτερές γωνίες για ιδανική αποφόρτιση, το κεντρικό ηλεκτρόδιο πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο. Και όταν λέμε «μικρότερο» εννοούμε όσο το δυνατόν πιο «ψιλόλιχνο», δηλαδή με μεγάλη αναλογία ύψους προς διάμετρο, αναλογίες μοντέλου πασαρέλας βρε αδερφέ, πως να το πω αλλιώς.

Το μικρότερο ηλεκτρόδιο δεν το θέλουμε μόνο για δημιουργία δυνατότερου σπινθήρα, αλλά και για έναν άλλο πολύ σημαντικό λόγο: απορροφά λιγότερη από την θερμική ενέργεια του αρχικού πυρήνα της φλόγας, ενέργεια η οποία πρέπει να πάει στο μίγμα και όχι πίσω, στο σώμα του μπουζί. Στα παραπάνω προσθέστε τώρα και ένα τρίτο: τη διάβρωση του μετάλλου. Διαβρώνουν τα ηλεκτρόνια το μέταλλο? Φυσικά, παρουσία οξυγόνου και σε τέτοιες θερμοκρασίες! Με κάθε αποφόρτιση, το μέταλλο του ηλεκτροδίου φθείρεται: μαζί με τα ηλεκτρόνια «φευγουν» και θετικά φορτισμένα άτομα από το κρυσταλλικό πλέγμα της μάζας του μετάλλου. Πιο συγκεκριμένα, 0,10 με 0,15mm διαμέτρου ανά 10.000km χάνει το κεντρικό ηλεκτρόδιο λόγω διάβρωσης,  οπότε, όπως εύκολα μπορείτε να υπολογίσετε, ένα νορμάλ και όχι βαρβάτο μπουζί τυπικής διαμέτρου ηλεκτροδίου (των 2mm π.χ. ) μέσα σε 80.000km, μπορεί να χάσει στον «αέρα» τη μισή του διάμετρο και να μείνει το μισό (αυτό θα πει παθητική γυμναστική....). Πάρτε τώρα όλα τα παραπάνω μαζί: 1. Τα ηλεκτρόνια φεύγουν από τις μυτέρες άκρες, 2. φεύγοντας διαβρώνουν το μέταλλο και 3. θέλουμε όσο το δυνατόν λεπτότερο ηλεκτρόδιο. Και τι βγαίνει? Ότι για καλό σπινθήρα, το «λεπτό» μας μπουζί θα αντέξει το πολύ από την Αθήνα μέχρι το Λουτράκι, οπότε ας βάλουμε καλύτερα ένα «χοντρό» μπουζί να είμαστε σίγουροι και ας χάσουμε κάνα-δύο αλογάκια. Ή μήπως όχι και υπάρχει λύση?

My precious…

Περνώντας στα πολυσυζητημένα υλικά κατασκευής του κεντρικού ηλεκτροδίου λοιπόν, μια φορά και έναν καιρό το κεντρικό ηλεκτρόδιο κατασκευαζόταν από μασίφ νικέλιο, από μόνο του ένα υλικό με υψηλά περιθώρια θερμικής κόπωσης, αλλά όχι καλή συμπεριφορά σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών λειτουργίας του κινητήρα. Στη συνέχεια είπαν να βάλουν και λίγο χαλκό δίπλα στο νικέλιο να του κάνει παρέα και φτιάξανε όντως καλύτερα μπουζί, αλλά και πάλι οι απαιτητικοί αγωνιάρηδες δεν μπορούσαν να καλυφθούν. Αυτοί χρειάζονταν ένα μέταλλο από το οποίο να μπορεί να φτιαχτεί σχετικά λεπτό μεν ηλεκτρόδιο για ιδανική απόδοση, αλλά με καλή αντοχή και διάρκεια ζωής. Και κατέφυγαν λοιπόν οι κατασκευαστές μπουζί στους ...κοσμηματοπώλες: πολύτιμα και σπάνια μετάλλα που κανονικά συναντάμε σε πολλές άλλες ακριβές εφαρμογές (επιστημονικής ή ...γαμήλιας φύσης), αλλά που δύσκολα θα φανταζόμασταν ποτέ σε ένα κάρο χωρίς άλογα, κατάφεραν τελικά να βρουν το δρόμο τους και προς τα εκεί: πλατίνα κυρίως και λιγότερο χρυσός, παλλάδιο, ασήμι, βολφράμιο, ύττριο και άλλα (μέχρι και μπουζί με ραδιενεργό Πολώνιο είχε βγάλει κάποτε η Firestone!), όλα αυτά (σε διάφορα κράματα τους πάντα μιλάμε) άρχισαν να χρησιμοποιούνται από τους κατασκευαστές για να φτιαχτούν μπουζί ανώτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών και απόδοσης. Εκεί που ένα συμβατικό μπουζί νικελίου/χαλκού παίζει στα 2,0-3,0mm (ανάλογα με το πόσο «performance» ή «long-life» χαρακτηριστικά θέλουμε να έχει) διάμετρο κεντρικού ηλεκτροδίου, ένα μπουζί πλατίνας καταφέρνει και ρίχνει τη διάμετρο κοντά στα 1,0-1,1mm αν έχει long-life προσανατολισμό και στα 0,6-0,7mm αν προορίζεται για σπορ εφαρμογές. Θα μέναμε εδώ? Όχι βέβαια...Θέλουμε κάτι πιο λιώνει πιο δύσκολα από όλα τα προαναφερθέντα, έχει ακόμα μεγαλύτερη σκληρότητα και μηχανική αντοχή και συνάμα καλή ηλεκτρική αγωγιμότητα, θέλουμε ΙΡΙΔΙΟ. Το ιρίδιο είναι ένα πανσπάνιο στοιχείο στη γη: κάθε χρόνο μόλις τρεις περίπου τόνους καταφέρνουμε να βγάλουμε συνολικά από τη γη παγκοσμίως, οπότε καταλαβαίνει κανείς γιατί ακόμα και σε μικρογραμμάρια που χρησιμοποιείται σε κάθε μπουζί ιριδίου, η τιμή του είναι δεκαπλάσια από ένα συμβατικό. Για καλύτερη αντοχή σε οξείδωση δεν χρησιμοποιείται πότε ατόφιο, άλλα πάντα σε κράμα με άλλα μέταλλα (όπως είναι η πλατίνα), ενώ η μηχανουργική κατεργασία του είναι τρελός πονοκέφαλος: ο λόγος που η χρήση του ιριδίου στα μπουζί άργησε σχετικά, είναι ότι δεν είχαν αναπτυχθεί ακόμα κατάλληλες μέθοδοι συγκόλλησης και απροβλημάτιστης έκχυσης σε υγρή μορφή. Με με τις σύγχρονες CNC συγκολλήσεις laser και τις προχώ μεθόδους έκχυσης (που δεν αφήνουν υλικό να πάει χαμένο όπως παλιότερα) το κόστος παραγωγής μειώθηκε και έτσι έφτασε το μέταλλο αυτό να φωλιάζει στα μπουζί πολλών διάφορων μοντέλων των κατασκευαστών. Κρατήστε το «διάφορα μοντέλα» γιατί αιωρείται γενικώς, σε μεγάλο κομμάτι του κοντροπληθυσμού, η λανθασμένη άποψη ότι όλα τα μπουζί ιριδίου είναι μόνο για μάξιμουμ απόδοση, αλλά κάθε 10-15.000km θέλουν οπωσδήποτε αλλαγή: αν δεν έχετε σκοπό να δίνεται 100άρικα κάθε 6 μήνες για μπουζί ψαχτείτε λίγο. Εκτός από τα performance μπουζί ιριδίου με τα πολύ λεπτά ηλεκτρόδια των 0,4-0,6mm, υπάρχουν και πολύ ωραία μπουζάκια ιριδίου με λίγο χοντρότερες διαμέτρους (0,7mm+) που μπορούν να βγάλουν 100.000+km και συνήθως προσφέρονται ως ΟΕΜ ανταλλακτικό από τους κατασκευαστές αυτοκινήτων. 

Ηλεκτρόδιο γείωσης: μονογαμικά και πολυγαμικά μπουζί

Το «ηλεκτρόδιο γείωσης» ή «πλευρικό ηλεκτρόδιο» ή «αρνητικό ηλεκτρόδιο» ή «ηλεκτρόδιου ανόδου» ή απλά «ακίδα», είναι το έτερον ήμισυ του κεντρικού ηλεκτροδίου που είδαμε πιο πάνω. Η μία του άκρη υποδέχεται το ηλεκτρικό τόξο που στέλνει το κεντρικό ηλεκτρόδιο κατά την πυροδότηση και η άλλη είναι συγκολλημένη ή σφυρηλατημένη πάνω στο κέλυφος του μπουζί. Η απόσταση μεταξύ των δύο ακρών των δύο ηλεκτροδίων (το μήκος που πρέπει να διανύσει το ηλεκτρικό τόξο μεταξύ τους) ονομάζεται «διάκενο», παίζει καθοριστικό ρόλο στην εύρυθμη (ή προβληματική αναλόγως) λειτουργία του θαλάμου καύσης και με τα τερτίπια και τις customιές του θα ασχοληθούμε αναλυτικά τον επόμενο μήνα. Το ηλεκτρόδιο γείωσης μπορεί να παίζει δεύτερο βιολί σε σχέση με το απέναντι ξαδερφάκι του, όμως μην έχετε καμία αμφιβολία πως και αυτό επηρεάζει τα μάλα την απόδοση του μπουζί συνολικά. Και αυτό φαίνεται από την «περιποίηση» κατασκευαστικά που του προσφέρουν κατά την παραγωγή του, αφού και αυτό φθείρεται σε κάθε κύκλο και πρέπει να προστατευτεί όσο το δυνατόν καλύτερα: διαθέτει κατά κανόνα ορθογωνική διατομή, αλλά πάνω σε αυτή σε όλα τα highperformance μπουζί έχουν εφαρμοστεί διάφορες κατεργασίες βελτιστοποίησης. Η πιο συνήθης είναι η δημιουργία «φαλτσοκομμένων» πλαϊνών, έτσι ώστε να λεπτύνει η συνολική διατομή όσο πάμε προς την άκρη της ακίδας και να βελτιωθεί η γεωμετρία του ηλεκτρικού πεδίου, κατά τρόπο παρόμοιο με αυτόν που είδαμε και για το κεντρικό ηλεκτρόδιο. Επιπλέον, κάποια μπουζί διαθέτουν και σκαμμένη κοιλότητα στην εσωτερική (κάτω) πλευρά (αυτή που «βλέπει» το κεντρικό ηλεκτρόδιο) του ηλεκτροδίου γείωσης, με σκοπό αφενός την αποδοτικότερη φιλοξενία μείγματος αέρα-καυσίμου πριν το σπινθήρα και αφετέρου  την καλύτερη μετάδοση του μετώπου της φλόγας στη συνέχεια, αφού με ένα εντελώς φλατ ηλεκτρόδιο γείωσης, στις πρώτες φάσεις μετάδοσης του θα έτρωγε εντονότερη «τάπα».

Και από υλικά, τι έχουμε εδώ? Εδώ έχει ενδιαφέρον η υπόθεση, γιατί υπάρχουν στην αγορά μπουζί ιριδίου με ιρίδιο μόνο στο κεντρικό ηλεκτρόδιο και μπουζί ιριδίου με ιρίδιο (σε κράμα με πλατίνα συχνά) και στα δύο ηλεκτρόδια. Τα μπουζί ιριδίου που δεν έχουν ιρίδιο στο γείωσης, μπορεί είτε να διαθέτουν στο ηλεκτρόδιο γείωσης είτε απλό κράμα νικελίου-χάλυβα-χρωμίου (όπως τα απλά μπουζί) είτε ύττριο, είτε πλατίνα. Αντί για «το» ηλεκτρόδιο γείωσης τώρα βέβαια μπορεί να έχουμε και «τα» ηλεκτρόδια: εκτός από τα μπουζί με μία ακίδα γείωσης («μονάκιδα»), που το ηλεκτρικό τόξο από το κεντρικό ηλεκτρόδιο έχει μόνο έναν πιθανό δρόμο, είναι διαθέσιμα και δυάκιδα, τριάκιδα και τετράκιδα μπουζί, στα οποία το τόξο -εν είδει  παλαιών αρχών μουσουλμάνου- κάθε φορά μπορεί να διαλέγει και άλλο εραστή για τη γεφύρωση του. Η παρουσία πολλών ακίδων αυξάνει την ενεργή ζωή του μπουζί σε σχέση με ένα μονάκιδο αφού οι ηλεκτρικές εκκενώσεις και η φθορά διαμοιράζεται σε 2-4 παραλήπτες, αλλά από την άλλη εμποδίζεται περισσότερο η γρήγορη και χωρίς αντιστάσεις μετάδοση του μετώπου της φλόγας από το σπινθήρα: αυτή είναι μία βασική αιτία που τα highperformanceμπουζί είναι μονάκιδα παραδοσιακά.

Καθρέπτης της υγείας του μοτέρ

Βγάζοντας ένα μπουζί από τον κύλινδρο μπορεί να το βρεις σε πλήθος διαφορετικών καταστάσεων: αν ξέρεις να «διαβάσεις» τι σου λέει το μπουζί από την εξωτερική του εμφάνιση, τότε αυτομάτως ξέρεις την κατάσταση της υγείας του μοτέρ χωρίς να χρειαστεί να το δουλέψεις δευτερόλεπτο. Το μπουζί δηλαδή, μπορεί κάλλιστα να παίξει το ρόλο ενός πολύ καλού «οπτικού» διαγνωστικού. Πάμε να δούμε μία μία, με τη βοήθεια των συνοδευτικών φωτογραφιών, τις πιθανές καταστάσεις ενός μπουζί, τις αιτίες που το έκαναν έτσι και τις επιπτώσεις στο κινητήρα.

1. Φυσιολογική εικόνα: Η άκρη του μονωτή πρέπει να είναι ανοικτόχρωμη προς το ασπρο-γκρίζο ή και να κιτρινίζει λίγο. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχουν κατάλοιπα από καύσιμο ή λάδι.

2. Επικαθίσεις άνθρακα: Η άκρη του μονωτή, τα ηλεκτρόδια και το κάτω μέρος του κελύφους καλύπτονται από ένα ματ μαύρο «πέπλο», το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο παρά επικαθίσεις κάπνας. Φανερώνει λειτουργία με λάθος μείγμα (υπερβολικά πλούσιο), είτε από πλευράς χαρτογράφησης ψεκασμού, είτε από λιγότερη ποσότητα εισερχόμενου αέρα (π.χ. βουλωμένο φίλτρο αέρα). Επιδεινώνεται με οδήγηση που περιλαμβάνει πολλές μικρές αποστάσεις και σταμάτα-ξεκίνα. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε επιλογή υπερβολικά ψυχρού μπουζί. Συμπτώματα: ο κινητήρας έχει δυσκολία στην κρύα εκκίνηση και παρουσιάσει misfires.

3. Λαδωμένο: Η άκρη του μονωτή, τα ηλεκτρόδια και το κάτω μέρους του κελύφους καλύπτονται από γυαλιστερή κάπνα («όλη η μμμμούργα!») και «υγρά» κατάλοιπα άνθρακα. Αυτό πολύ απλά δείχνει παρουσία λαδιού μέσα στον κύλινδρο μας, η οποία μπορεί να οφείλεται είτε σε στάθμη λαδιού άνω του επιτρεπτού, είτε σε φθαρμένους οδηγούς βαλβίδων ή ελατήρια εμβόλων. Misfires και δυσκολία στην εκκίνηση παραμονεύουν στη γωνία...

4./5. Ελαφριές και βαριές επικαθίσεις μολύβδου: Η άκρη του μονωτή καλύπτεται κατά τόπους από καφέ-κίτρινη γυαλιστερή απόχρωση, η οποία μπορεί να φέρνει ακόμα και προς το πρασινωπό. 

Οφείλεται σε παρουσία μολύβδου και προσθέτων του στο καύσιμο και σε υψηλά φορτία λειτουργίας του κινητήρα η επικάλυψη αυτή κρυσταλλώνεται και καθίσταται αγώγιμη, 

που σημαίνει ότι ο σπινθήρας δεν θα στραφεί προς το ηλεκτρόδιο γείωσης, αλλά προς το μονωτή (misfire). 

O καθαρισμός των παλιών μπουζί σε αυτή τη κατάσταση είναι μια τρύπα στο νερό, αφού η επίστρωση του μολύβδου έχει γίνει «σώμα» και δεν θα απομακρυνθεί, απαιτώντας αλλαγή μπουζί.  

6. Παρουσία στάχτης: αυτή η χωμάτινη λάσπη που βλέπετε στο μονωτή, τα ηλεκτρόδια και στο χώρο ανάμεσα τους, είναι επικαθίσεις στάχτης από διάφορα «πυρηνικά» πρόσθετα που μπορεί να περιέχει το λιπαντικό ή/και το καύσιμο. Η συσσωρευμένη αυτή στάχτη έχει πετρώδη υφή, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε προανάφλεξη, με ότι αυτό συνεπάγεται (απώλεια ισχύος ή και χοντρή ζημιά στο μοτέρ). Εκτός από αλλαγή μπουζί, προφανώς πρέπει να αλλάξετε και τύπο λιπαντικού, αφού τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου κινητήρα δεν επιτρέπουν την καύση και απομάκρυνση των καταλοίπων του λαδιού. 

7. Κεντρικό ηλεκτρόδιο με λιωμένες επικαθίσεις: Πάνω στην άκρη του κεντρικού ηλεκτροδίου βρίσκονται τηγμένες επικαθίσεις και η άκρη του μονωτή έχει μικρές φουσκάλες που της δίνουν μία σπογγώδη μαλακή υφή. Η εικόνα αυτή είναι «ρουφιάνος» λειτουργίας υπό υπερθέρμανση του θαλάμου καύσης εξαιτίας αυτανάφλεξης ή προανάφλεξης (π.χ. από υπερβολικό αβάνς, από κατάλοιπα καύσης που δημιουργούν εστία πυράκτωσης πριν πυροδοτήσει το μπουζί κανονικά ή από πολύ κακής ποιότητας καύσιμο). Πιθανώς να έχει γίνει και λάθος επιλογή ψυχρότητας στα μπουζί και στη καλύτερη θα έχουμε απώλεια ισχύος και misfires, ενώ στη χειρότερη «μπουμ σακαλάκα» και αντίο μοτέρ.

8. Μερικώς λιωμένο κεντρικό ηλεκτρόδιο: όπως παρατηρείτε εδώ, το κεντρικό ηλεκτρόδιο έχει λιώσει, ενώ ταυτόχρονα και το ηλεκτρόδιο γείωσης έχει βαρβάτη ζημιά. Και εδώ ο πρώτος βασικός ύποπτος είναι η λειτουργία υπό συνθήκες αυτανάφλεξης, είτε από λάθος ρυθμίσεις του συστήματος ανάφλεξης, είτε από επικαθίσεις στο θάλαμο, είτε από καύσιμο προδιαγραφών κατηγορίας «για τον λούτσο». Εκτός από misfires, απώλεια ισχύος ή και ζημιά κινητήρα, η ανάπτυξη υπερβολικής θερμοκρασίας στο κεντρικό ηλεκτρόδιο μπορεί να προκαλέσει θραύση της άκρης του μονωτή, γεγονός που στέλνει αδιάβαστο το μοτέρ για πλάκα. Μην προσπαθήσετε να καθαρίσετε τα μπουζί, ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΑ!

9. Μερικώς λιωμένα και τα δύο ηλεκτρόδια: Τα ηλεκτρόδια έχουν λιώσει, έχουν γίνει μία ακαθόριστη μάζα που φέρνει σε κουνουπίδι σαν υφή και οφείλεται σε τηγμένες επικαθίσεις από εξωτερικό παράγοντα και όχι από το ίδιο το μπουζί. Αιτία: αυτανάφλεξη/προανάφλεξη με πιθανές αιτίες αυτές που εξηγήσαμε και παραπάνω. Το καλό εδώ είναι ότι συνήθως παρατηρείται απώλεια δύναμης από τον κινητήρα πριν γίνει το οριστικό και αμετάκλητο μπαμ που θα μας στείλει κατευθείαν στη πόρτα αυτού του φιλεύσπλαχνου, τίμιου επαγγελματία ανθρώπου που ονομάζεται παλιατζής. Ελέγξτε τις ρυθμίσεις ψεκασμού μίγματος στη χαρτογράφηση και αλλάξτε γοργά μπουζί...

10. Προχωρημένη φθορά στο κεντρικό ηλεκτρόδιο: Θυμάστε που είπαμε πιο πάνω ότι σε κάθε κύκλο το ηλεκτρόδιο χάνει και κάποια άτομα από τη μάζα του και αυτό αποτελεί την φυσιολογική φθορά χρήσης κάθε μπουζί? Εδώ λοιπόν έχουμε όντως υπερβολική φθορά από διάβρωση στην άκρη του κεντρικού ηλεκτροδίου, του οποίου οι ακμές έχουν στρογγυλέψει τόσο πολύ, που πλέον δεν μιλάμε για κυλινδρικό σχήμα αλλά για ένα κοντόχοντρο ημισφαίριο. Έτσι θα γίνει το μπουζί σας αν «ξεχάσετε» να το αλλάξετε μέσα στο προαπαιτούμενο χρονικό διάστημα και έχει μείνει μέσα να δουλεύει οπό τον καιρό του Νώε... Αν λοιπόν κάνετε αυτή τη μικρήηηη παράληψη, στο τέρμα πάτημα του γκαζιού δεν γλιτώνετε τα misfire ούτε με σφαίρες, καθώς το διάκενο ανάμεσα στις άκρες των δύο ηλεκτροδίων, εξαιτίας της φθοράς, έχει μεγαλώσει τόσο που πλέον η ηλεκτρική τάση που παρέχει το σύστημα ανάφλεξης δεν επαρκεί να γεφυρώσει το ηλεκτρικό τόξο και να δημιουργηθεί σπινθήρας. Σίγουρα επιπλέον θα παρουσιάζονται και προβλήματα κατά την φάση εκκίνησης του κινητήρα. Καλά καταλάβατε, ήρθε η ώρα να αλλάξετε μπουζί επιτέλους...

11. Προχωρημένη φθορά στο ηλεκτρόδιο γείωσης: Όχι, αυτό που βλέπετε στην φωτογραφία δεν είναι η άκρη από το παπούτσι του Αλαντίν, είναι το κακόμοιρο το ηλεκτρόδιο γείωσης. Συνήθης αιτία για μία τέτοια εικόνα είναι τα υπερβολικά βαρβάτα, τα σούπερ «τοξικά» αν θέλετε, πρόσθετα καυσίμου ή λιπαντικού. Μη προβλεπόμενη για κάποιο λόγο (π.χ. μεγάλες επικαθίσεις) ροή μίγματος μέσα στο κύλινδρο, μπορεί επίσης να επιδεινώσει τη κατάσταση, ενώ και τα λογικής ποσότητας πυράκια (σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις  που είδαμε παραπάνω, δηλαδή χωρίς τη παρουσία και έντονης υπερθέρμανσης) βάζουν το χεράκι τους. Το βασικό σύμπτωμα είναι και εδώ αυτό που είδαμε στην υπερβολική φθορά του κεντρικού ηλεκτροδίου, δηλαδή άνοιγμα του διακένου σε επίπεδα τόσο δυσθεώρητα, που δεν επαρκεί το βολτάζ που δημιουργείται ανάμεσα στα ηλεκτρόδια για να «σπάσει» η ηλεκτρική αντίσταση του μίγματος αέρα-καυσίμου ανάμεσα τους. Όταν δεν θα ξεκινάει καν το πρωί, τότε θα καταλάβετε ότι θέλετε καινούργια τετράδα....

12. Σπάσιμο στην άκρη του μονωτή («πορσελάνη»): Εδώ πραγματικά οι αστικοί μύθοι των κοντράκηδων είναι για γέλια και για κλάματα. Αν τύχει και φύγει κομμάτι από την άκρη του μονωτή (που συνήθως σημαίνει και κηδεία για το μοτέρ) οι περισσότεροι έχουν έτοιμη την απάντηση, πριν καν ανοίξουν το κινητήρα: «το *&@$% το μπουζί φταίει, γενικώς αυτά είναι ευαίσθητα και σπάνε πορσελάνη, να τα προσέχετε και να δείτε μήπως αλλάξετε μάρκα». Σε αυτές τις περιπτώσεις, για όλα φταίει κάποιο κατασκευαστικό σφάλμα του μπουζί... Αμ δε όμως, οι πιθανότητες να σπάσει κομμάτι από το μονωτή χωρίς εξωτερική αιτία-τσίγλισμα είναι απειροελάχιστες. Οι αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν θραύση λοιπόν, ξεκινάνε από κακή ρύθμιση χαρτογράφησης, που συνεπάγεται όμορφη προανάφλεξη / αυτανάφλεξη που ανεβάζει τις κρουστικές πιέσεις στο Θεό και φτάνουν μέχρι υπερβολική συσσώρευση κατάλοιπων καύσης ανάμεσα στο κεντρικό ηλεκτρόδιο και το μονωτή γύρω του. Η προχωρημένη διάβρωση του κεντρικού ηλεκτροδίου μπορεί επίσης να χειροτερέψει τις πιθανότητες να σπάσει ο μονωτής, ενώ δεν είναι σπάνιες και περιπτώσεις που το μπουζί έπεσε από τα χέρια κάποιου πριν την τοποθέτηση, το σηκώνει (το φυσάει!), βλέπει ότι δεν υπάρχει εμφανής ρωγμή και μετά το τοποθετεί κανονικά. Τις μικρορωγμές, που μπορεί να μην ορατές με γυμνό μάτι και μπορεί να ξεκινήσουν αποκόλληση, δεν τις σκέφτεται καν... Αν αυτό συμβεί και αν υποθέσουμε ότι το κομματάκι δεν είναι ικανό να προξενήσει ζημιά μέσα στο κύλινδρο, θα έχουμε φυσικά misfires, αφού το ηλεκτρικό τόξο -ελλείψει μονωτικού υλικού- θα προσπαθεί να φύγει από το πλάι, σε περιοχή που μπορεί να μην υπάρχει καν στοιχειομετρικό μίγμα ικανό να καεί.

Το καλοκαίρι τελειώνει...

...και το φθινόπωρο φέρνει το τελευταίο μέρος της τριλογίας των Know How μας επί των μπουζί. Τι μας έμεινε για το Part III που δεν είπαμε σήμερα και τον προηγούμενο μήνα? Πολλά, διάφορα και άκρως ενδιαφέροντα: θα μείνει για πάντα το μπουζί στη μορφή που το ξέρουμε εδώ και δεκαετίες ή υπάρχουν νέες, ριζοσπαστικές, τάσεις πάνω στο θέμα? Οι wankel πως στο καλό έχουν μπουζί, αφού τα μαχαίρια του ρότορα ξύνουν ολόκληρο τον κύλινδρο? Η Alfa Romeo αγαπάει τόσο πολύ τα μπουζί που αποφάσισε να τα βάζει σε ζεύγη να μην νιώθουν μοναξιά? Οι diesel κινητήρες ξέρουμε ότι δεν έχουν μπουζί, κάτι άλλο αντίστοιχο δεν πρέπει να έχουν κι αυτοί οι άμοιροι όμως? Γυρνώντας στους βενζινοκινητήρες, το μπουζί το έχουμε μόνο για να φυτιλιάζει το μείγμα ή μήπως μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και ως knock sensor? Η ψυχρότητα που επιλέξαμε για τα μπουζί στο καμάρι μας τα αφήνει στα κρύα του λουτρού να κρυώσουν ή τους προσφέρει υπερβολικά και μη επιθυμητή ζεστή θαλπωρή? Με το διάκενο τι γίνεται? Το πειράζουμε ή μακριά? Και τέλος, τι είναι αυτό το indexing των μπουζί που σας είπε ο φίλος από Αγγλία ότι δίνει μισό άλογο στα μοτέρ του ενιαίου –εκεί- πρωταθλήματος?