TUNE-IT: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18

Πραγματικά πιστεύω ότι είναι ίδιο του Έλληνάρα η επιπολαιότητα και λυπάμαι γιατί στην περίπτωση μιλάμε για νέα παιδιά. Κατά κάποιο τρόπο, πολλοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα να καταγράφουν πληροφορίες, αλλά φαίνεται ότι είναι ανίκανοι για την οποιαδήποτε επεξεργασία τους. Ακούει λοιπόν ο …μαστοράκος ότι ο τάδε έβγαλε «τόσα» και ο δείνα «άλλα τόσα» με την τάδε τουρμπίνα και έτσι αποφασίζει ποια θα πάρει για το δικό του εργαλείο. Λίγο πολύ, έτσι επαναλαμβάνεται η ιστορία με πάρα πολλούς, δυστυχώς νέους, ανθρώπους, που περιμένουν να κάνουν καριέρα στο αυτοκίνητο και τις... βελτιώσεις –όπως όμως αυτοί τις εννοούν! Για τους άλλους όμως, που έχουν ανοιχτό μυαλό και θέλουν να μάθουν –έστω και απ’ το Μήτσο που δεν έχει 300 άλογα- θα περπατήσουμε με κάποια λεπτομέρεια το θέμα «τούρμπο» και ελπίζω να βγει ένας σχετικά απλός μπούσουλας για τη σωστή επιλογή του. Για να είμαστε όμως δίκαιοι στους αναγνώστες που δεν έχουν ασχοληθεί με το θέμα αρκετά, θεώρησα σκόπιμο να αρχίσουμε από μερικά βασικά.

Τι είναι και πως λειτουργεί το τούρμπο

Το τούρμπο αποτελείται από δυο υποσύνολα, τον συμπιεστή και την τουρμπίνα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με την έδρα του κοινού άξονα, στις άκρες του  οποίου βρίσκονται οι δυο φτερωτές, η μια του συμπιεστή που είναι συνήθως κατασκευασμένη από αλουμίνιο και αυτή της τουρμπίνας που είναι από υλικό ανθεκτικό στη θερμοκρασία, όπως πχ το Inconel ή ακόμα και κεραμικό υλικό, καθότι είναι εκτεθειμένη στη ροή των καυσαερίων. Η έδρα του άξονα (cartridge) μπορεί να περιέχει κουζινέτο ή ρουλεμάν μέσα στα οποία γυρίζει ο άξονας. Η λίπανση αλλά και ψύξη του cartridge είναι ζωτικής σημασίας, καθότι η θερμοκρασία της τουρμπίνας μπορεί να φτάσει και τους 1000⁰C κατά τη λειτουργία –κυρίως όταν κάτι δεν πάει καλά. Ο σαλίγκαρος του συμπιεστή είναι από αλουμίνιο και ο σαλίγκαρος της τουρμπίνας από μαντέμι ή άλλο κράμα για ψηλές θερμοκρασίες. Η τουρμπίνα προσαρμόζεται στην πολλαπλή εξαγωγής ή στο χταπόδι –αν υπάρχει.

Η δουλειά της φτερωτής εισαγωγής (του συμπιεστή)  είναι να ρουφήξει και να διώξει τον αέρα προς την έξοδο του σαλίγκαρου, παίρνει δε κίνηση από τη φτερωτή εξαγωγής την οποία γυρίζει η ορμή των καυσαερίων πριν αυτά βγουν στον σωλήνα εξαγωγής. Η ταχύτητα περιστροφής του άξονα φτάνει και τις 180.000rpm, αλλά συνήθως οι μέγιστες για τις πιο κοινές  τουρμπίνες κυμαίνονται γύρω στις 130-140.000rpm.

Όσο πιο γρήγορα γυρίζει η τουρμπίνα, τόσο αυξάνεται η παροχή του αέρα – όχι αναλογικά αλλά λογαριθμικά, δηλαδή, αν στις 80.000rpm σπρώχνει 0,4 κυβικά αέρα (m³), στις 160.000rpm σπρώχνει 1,6 κυβικά. Διπλασιάζεται δηλαδή η ταχύτητα και τετραπλασιάζεται η παροχή. Προσέξτε, λέω παροχή και όχι πίεση, η οποία από –ας πούμε- 0,2bar, στην προαναφερθείσα παροχή ανεβαίνει στα 1,6bar, αυξάνεται δηλαδή 8 φορές! Εξηγείται τώρα η μεγάλη αύξηση της ισχύος που έχουν τα τούρμπο με την άνοδο των στροφών σε σχέση με τους κομπρέσσορες που είδαμε στα προηγούμενα. Αυτή η μεγάλη αύξηση της πίεσης είναι και ο λόγος που υπάρχει η βαλβίδα ανακούφισης (wastegate) για την προστασία του μοτέρ. Σκεφθείτε ότι η αύξηση του εισερχόμενου αέρα κάνει το μοτέρ να παράγει περισσότερα καυσαέρια, τα οποία και δίνουν μεγαλύτερη ταχύτητα στην τουρμπίνα, οπότε ο συμπιεστής σπρώχνει περισσότερο αέρα που παράγει πιο πολλά καυσαέρια…. και πάει λέγοντας.

Χοντρά-χοντρά, το μέγεθος ενός τούρμπο, μπορεί να σχετισθεί με τον κυβισμό του μοτέρ και την ζητούμενη απόδοση. Ένα μικρό, θα «φουσκώνει» πολύ γρήγορα από χαμηλές στροφές, αλλά το ίδιο γρήγορα θα …ψοφάει ψηλά. Τέλειο για μέσα στην πόλη αλλά «λίγο» για ο,τι παραπέρα. Αντίθετα, ένα μεγάλο θα έχει μεγάλο τράβηγμα ψηλά, αλλά θα ξυπνάει μετά τις 4.000-4.500rpm.                                                                                           

Τα βασικά μεγέθη 

Αρχίζοντας από την τουρμπίνα, υπάρχουν δυο μεγέθη που με διαίρεση μας δίνουν ένα βασικότατο νούμερο, το A/R. «A» είναι το εμβαδόν που έχει το στόμιο εισόδου της τουρμπίνας και «R» είναι η ακτίνα από το κέντρο της τουρμπίνας μέχρι το κέντρο του στομίου. Μην επιχειρήσετε να τα μετρήσετε μόνοι σας, δεν θα βγάλετε εύκολα άκρη. Δεν χρειάζεται άλλωστε, διότι το A/R το δίνει ο κατασκευαστής και σχεδόν πάντα αναγράφεται στο κέλυφος της τουρμπίνας. Τώρα… αν θέλετε αυτοκίνητο καθημερινό με αξιοπρεπείς επιδόσεις και έχετε μέχρι 2.000 κυβικά, διαλέγετε A/R από 0,60-0,64 και αν θέλετε στροφιλίκι ψηλά, διαλέγετε 0,7, 0,82 ή και 1 για …αγωνιάρικες καταστάσεις. Στο σχετικό κατατοπιστικότατο διάγραμμα, μπορείτε να δείτε που «αρπάζει» η τουρμπίνα σε συνάρτηση με το A/R. Στον οριζόντιο άξονα έχουμε στροφές και στον κάθετο πίεση σε psi. Για να βρείτε bar, διαιρείτε τα psi με το 14,7. Ακούς μαστοράκο?                                                                                    

Ο συμπιεστής από την άλλη, έχει τον δικό του χαρακτηριστικό χάρτη που είναι μοναδικός για κάθε συμπιεστή, κάτι σαν τα δακτυλικά αποτυπώματα και περιέχει αρκετές πληροφορίες. Μέσα στο χάρτη, βλέπουμε πολλές ομόκεντρες ελλείψεις γύρω από μια κεντρική. Η κεντρική έλλειψη καλύπτει την περιοχή της αποδοτικότερης λειτουργίας του συμπιεστή, εκεί δηλαδή όπου η άνοδος της θερμοκρασίας του συμπιεσμένου αέρα είναι η χαμηλότερη. Τι σημαίνει αυτό σε χοντρές γραμμές? Ότι αν μπορούσαμε να δουλεύουμε συνέχεια εκεί μέσα, θα θέλαμε πολύ μικρό ιντερκούλερ. Ανάλογα με τον συμπιεστή, τα νούμερα στο κέντρο αρχίζουν συνήθως από 76-78% και κατεβαίνουν όσο απομακρυνόμαστε από το πιο αποδοτικό «νησί» –έτσι ονομάζονται λόγω του σχήματος. Βλέπουμε ότι στα αριστερά τα νησιά περιορίζονται από μια γραμμή, και από μια καμπύλη στα δεξιά. Έξω από αυτές τις γραμμές ΔΕΝ παίζουμε και τέλος. Τελευταίο, να σημειώσω τις κυρτές γραμμές που μας λένε πόσες στροφές παίρνει το τουρμπάκι μας σε κάθε περίσταση. Χονδρικά, στόχος μας είναι να είμαστε πάντα μέσα στο χάρτη και αν γίνεται, μέσα ή πολύ κοντά στα κεντρικά νησιά σε όλο το φάσμα λειτουργίας του μοτέρ.     

Η επιλογή

Οι σαλίγκαροι έχουν πολλά σχήματα και μεγέθη και κάθε τύπος είναι ιδανικός για μια συγκεκριμένη περιοχή λειτουργίας και περιορισμένο εύρος κυβικών. Δεν χρειάζεται να σας πω πόσες διαφορετικές τουρμπίνες υπάρχουν στην αγορά! Βέβαια, ο μαστοράκος της ιστορίας μας, θεωρεί ότι οι περισσότερες είναι άχρηστες, αλλά είπαμε… ΕΔΩ όμως είναι που αρχίζει το παιχνίδι και χρειάζεται γνώση για τη σωστή επιλογή. Τα κριτήρια έχουν ως εξής:

-Μέγιστη επιθυμητή πίεση

-Κυβισμός μοτέρ

-Στροφές (μοτέρ) όπου μας ενδιαφέρει να αποδίδει καλά η τουρμπίνα.

Αν έχετε ασχοληθεί με το site επιλογής της Garrett ή κάποιο άλλο, θα προσέξατε ότι αρχίζουν ρωτώντας την ισχύ που θέλετε (στο περίπου) και τα κυβικά του μοτέρ. Με αυτά τα δυο κριτήρια, σας προτείνουν 20-30 τουρμπίνες! Αν προχωρήσετε σε άλλες ιδιαιτερότητες όπως σχήμα στομίων, εσωτερικό/εξωτερικό wastegate, διαστάσεις καρέ κλπ, οι προτάσεις μπορεί να περιοριστούν στις 5-6 αλλά και πάλι πολλές είναι. Τώρα δεν γλυτώνετε, πρέπει να κάνετε κάποιες πράξεις! Τι θα γίνει αν δεν τις κάνετε και ακούσετε τον κολλητό σας? Ο μαστοράκος μας, κάποιον άκουσε κι’ αυτός και πήρε κάποια …μεγαλούτσικη τουρμπίνα. Του ‘σκασε ότι πρέπει να δουλεύει το συγκεκριμένο ματρακά στις 7.500σαλ για να βγάλει 350-400 αλόγατα, την ώρα που το εργοστάσιο με το ίδιο μοτέρ και πριν 24 χρόνια, έβγαζε 430 στις 6.000 και 69kgm στις 5.000. Έχεις δρόμο ακόμα μαστοράκο …άνοιξε και κάνα βιβλίο μαζί με τα κολλητάρια σου, δε βλάφτει!  

Υπολογισμοί 

Όπως είπαμε πιο πάνω, κάθε τούρμπο έχει τον δικό του χάρτη για τον συμπιεστή του. Πολύ απλούστερο είναι το διάγραμμα της εξαγωγής (τουρμπίνας) που είναι μια καμπύλη γραμμή και αναφέρεται όπως είπαμε σε συγκεκριμένο A/R. Ο χάρτης όμως του συμπιεστή είναι το πολύτιμο εργαλείο μας. Ας πούμε ότι για ένα 1800αρι 8βαλβιδο μοτέρ που κυκλοφορεί καθημερινά -και όχι μόνο στο …Ολυμπιακό Xωριό με τους Οστρογότθους και τον μαστοράκο μας- θέλουμε να αξιολογήσουμε την GTX2860R που μας δίνει σαν μια από τις πιθανές λύσεις η Garrett στο ερωτηματολόγιο βασικών επιλογών. Βρίσκουμε τον χάρτη και τον τυπώνουμε στον εκτυπωτή. Στον οριζόντιο άξονα είναι η παροχή αέρα σε lbs/min, δηλαδή λίμπρες ανά λεπτό. Στον κάθετο άξονα βλέπουμε τον λόγο πίεσης (pressure ratio). Οι αριθμοί που βλέπετε είναι πολύ εύκολο να εξηγηθούν. Από ο,τι νούμερο βλέπετε θα αφαιρείτε το 1 και βρίσκετε bar πίεσης. Για παράδειγμα, εκεί που γράφει 2,5, σημαίνει 1,5bar (2,5-1= 1,5) και εκεί που λέει 3,5 είναι 2,5bar (3.5-1=2.5) –ονειρεύεσαι μαστοράκο, ε?

Εκτός της Garrett, άλλες εταιρίες μπορεί στον οριζόντιο άξονα του χάρτη να έχουν cfm αντί για lbs/min. Η μετατροπή είναι απλή αν το χρειαστείτε, διαιρείτε τα cfm δια 14,3 για να βρείτε lbs/min.

Η πρώτη μας λοιπόν δουλειά είναι να σημειώσουμε στο χάρτη την μέγιστη πίεση που θα δουλέψουμε. Για το παράδειγμα διάλεξα τα 1,9bar, οπότε τραβάμε μια οριζόντια γραμμή στο 2,9 (γιατί όπως είπαμε, 2,9-1= 1,9bar).

Τώρα χρειάζεται το κομπιουτεράκι γιατί βαθαίνει λίγο το νερό… Πρέπει να υπολογίσουμε πόσο αέρα καταναλώνει το εργαλείο μας. Για να φτάσουμε όμως εκεί, πρέπει να ορίσουμε ένα νούμερο που είναι λίγο …νεφελώδες, την αναμενόμενη ογκομετρική απόδοση του μοτέρ μας. Επιγραμματικά, τα 2βαλβιδα μοτέρ έχουν 85-88% και τα 4βαλβιδα 90-93%. Στα αγωνιστικά μοτέρ που εκμεταλλεύονται κυματικά φαινόμενα (wave tuning) το νούμερο αυτό μπορεί εύκολα να ξεπεράσει το 105% και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και το 110%, αλλά αυτά είναι άλλο μεγάλο θέμα και όχι της παρούσης. Το άλλο στοιχείο που χρειαζόμαστε είναι ο λόγος πίεσης που θα δουλέψουμε (προσέξτε, όχι η πίεση που θα ανεβάσουμε) και όπως είπαμε είναι η πίεσή μας +1. Για στροφές, χρησιμοποιούμε τις αναμενόμενες στροφές μέγιστης ισχύος. Ο μαθηματικός τύπος λοιπόν που μας δίνει τη ζητούμενη κατανάλωση σε αέρα είναι:

Lbs/min = [Λίτρα κυβισμού x Στροφές x Ογκ. απόδοση x Λόγος πίεσης ] / 80938  

Ας πούμε ότι το 8βαλβιδο 1800αρι μας που θα παίξει στις 7.000rpm έχει ογκομετρική απόδοση 88% (φτιαγμένο καπακάκι με καλύτερη ροή) και θέλουμε να δουλέψει στο 1,9bar -οπότε ο λόγος πίεσης είναι 2,9. Στην τιμή αυτή, τραβάμε στο χάρτη μια οριζόντια κόκκινη γραμμή. Βάζουμε λοιπόν τα νούμερα στον τύπο και έχουμε:

Lbs/min = [1,8 x 7000 x 88 x 2,9] /80938 = 39,7 (άντε 40)

Πηγαίνουμε στο χάρτη, βρίσκουμε στην κάτω οριζόντια το 40 και ανεβαίνουμε κάθετα μέχρι να κόψουμε την κόκκινη γραμμή που τραβήξαμε στο 1,9bar όπου και σημειώνουμε. Αυτό είναι το σημείο που δείχνει ότι ο σαλίγκαρος σπρώχνει 40 lbs/min, γυρίζει με 170.000rpm περίπου και το κυριότερο, η αποδοτικότητα συμπίεσης είναι περίπου 63% -πολύ χαμηλή.                                                                                                                         Έχοντας λοιπόν το σημείο στις 7.000rpm, μπορούμε να βρούμε και τα υπόλοιπα στις 2, 3, 4, 5 και 6.000rpm. Διαιρούμε το 40 που βρήκαμε με το 7 και έχουμε τον αέρα στις 1.000rpm. 40/7= 5,7 lbs/min. Πολλαπλασιάζουμε το 5,7 διαδοχικά με 2, 3, 4, 5 και 6 και βρίσκουμε τον αέρα στις αντίστοιχες στροφές. Έτσι, στις 2.000 = 11,4 lbs/min, στις 3.000 = 17,1, στις 4.000 = 22,8, στις 5.000 = 28,5 και στις 6.000 = 342 lbs/min. Σημειώνουμε όλα τα σημεία στην κόκκινη γραμμή. Έχουμε λοιπόν την κατανάλωση αέρα για κάθε 1.000rpm στα 1,9bar. Τώρα, πρέπει να βρούμε τον αέρα σε μηδέν πίεση (λόγος πίεσης 1) οπότε ξαναβάζουμε τα στοιχεία στον τύπο μας:

Lbs/min = [1.8 x 7.000 x 88 x 1] /80938 = 13,7 (άντε 14)    

Η τιμή αυτή ισχύει για τις 7.000rpm. Ακολούθως, ακριβώς όπως κάναμε πιο πάνω, βρίσκουμε τον αέρα στις 1.000, 2.000, 3.000rpm κλπ. Διαιρούμε το 14 δια 7 και πολλαπλασιάζουμε κάθε φορά με τις στροφές για να βρούμε και να σημειώσουμε τα σημεία στην κάτω οριζόντια που αντιστοιχεί σε λόγο πίεσης 1.                                                  Τώρα, πάρτε τον χάρακα και ενώστε τα σημεία των στροφών μεταξύ τους: 2 με 2, 3 με 3, 4 με 4 κλπ). Μάλιστα! Τι βλέπουμε από το νέο γράφημα? Ας πάρουμε το πρώτο σημείο που βρήκαμε, αυτό στις 7.000rpm. Αυτό που φαίνεται καθαρά είναι ότι δεν θα παίξει καλά το μοτέρ με 1,9bar στις 7.000rpm, αλλά μέχρι –άντε- 1,5bar (στις 7.000rpm) είναι οκ. Η top απόδοση του είναι από 4.500-6.500 για τα 1,9bar. Πόσο πολιτισμένο είναι όμως για καθημερινή χρήση? Πάλι από το χάρτη, βλέπουμε ότι στις 2.000rpm μπορεί να ανεβάζει 0,5bar, στις 2.500rpm περίπου 1bar και στις 3000rpm 1,5bar. Δεν ξέρω για σας, εγώ αυτό το εργαλείο το βλέπω gαμάτο! Αυτή η απόδοση οφείλεται στην GTX που είναι και η πιο πρόσφατη γενιά της Garrett. Οι πιο παρατηρητικοί μπορεί να δουν ότι από τις 4.000 ως τις 5500rpm μπορούμε να ανεβάσουμε ως και 2,5bar! Αν έχει γίνει καλό πρόγραμμα, αν υπάρχει ένα καλό boost controller και αν αντέχει το μοτέρ, το εργαλείο είναι Godzilla!

Πιστεύω να έγινε εύκολα καταληπτή η πιο πάνω διαδικασία αξιολόγησης του συμπιεστή. Αποδείχθηκε ότι η GTX2863 είναι άριστη για το 1800αρι, εντελώς κατάλληλη για καθημερινή χρήση, αλλά και με αξιώσεις για τη …Βούτα, και όλα αυτά ΠΡΙΝ την αγοράσουμε!                                                                                                                          

H λάθος προσέγγιση 

Για να δούμε όμως τώρα τι λέει η GT3582 που έβαλε ο Μητσάκος ο Καλλιθέας στο δικό του 1800αρι. Πρώτη μας ενέργεια είναι να εκτυπώσουμε τον χάρτη. Αν υποθέσουμε ότι θέλει να ανεβάσει 1,9bar (λόγος πίεσης 2,9) τραβάμε πάλι μια κόκκινη γραμμή στο 2,9. Το μοτεράκι είναι πολυβάλβιδο, οπότε χρησιμοποιούμε 93 για ογκομετρική απόδοση. Ο Μητσάκος θέλει να το τραβάει στις 8.000rpm (πολύ γενναίο σε κόβω!) οπότε και η ποσότητα του αέρα στις διάφορες στροφές θα υπολογισθεί με τον τύπο μας:

Lbs/min = [1,8 x 8.000 x 93 x 2,9] / 80938 = 47,9 (άντε 50)

Σημειώνουμε στο χάρτη μας το 50 στην κόκκινη γραμμή. Αυτός είναι ο αέρας στις 8.000rpm. Αν διαιρέσουμε τώρα το 50 δια 8, θα έχουμε τον αέρα στις 1.000rpm και είναι 6,25 στην κόκκινη γραμμή. Στις 2.000rpm = 12,5, στις 3.000 = 18,75, στις 4,000 = 25, στις 5.000 = 31,25, στις 6.000 = 37,5 και στις 7.000 = 43,75, όλα σε lbs/min. Σημειώνουμε αυτές τις τιμές στην κόκκινη γραμμή.

Πάμε τώρα να κάνουμε την ίδια δουλειά χωρίς πίεση, με λόγο πίεσης δηλ =1.

Lbs/min = [1,8 x 8.000 x 93 x 1] /80938 = 16,5 (άντε 17)

Σημειώνουμε αυτή την τιμή (που αντιστοιχεί στις 8.000rpm) στον οριζόντιο άξονα και όπως κάναμε πιο πάνω, βρίσκουμε και τις τιμές για τις υπόλοιπες στροφές: 2.000 = 4,25, 3.000 = 6,38, 4.000 = 8,5, 5.000 = 10,6, 6.000 = 12,75, 7.000 = 14,87. Τις σημειώνουμε κι’ αυτές στον άξονα. Ενώνουμε πάλι τα πάνω σημεία με τα κάτω και θαυμάζουμε… Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά απογοητευτικό στο διάγραμμα, αλλά ο Μητσάκος είναι πανευτυχής, με τα κάπου 400 που καβαλάει …πέρα βρέχει! Από τις πρώτες κιόλας τιμές που σημειώσαμε, φαίνεται ότι η τουρμπίνα αυτή είναι πολύ μεγάλη γι’ αυτό το μοτέρ και για να «δουλέψει» στην καλή της περιοχή, πρέπει ο Μητσάκος θεωρητικά να ανεβάζει μέχρι και 10.000rpm!! Γι’ αυτούς που δουλεύουν εκεί πάνω, καλή είναι η 3582, αλλά κάτω απ’ τις 4.500-5.000 δεν παίρνει τα πόδια του το εργαλείο –βάστα Τούρκο να γεμίσω- άσε που θέλει και θηρίο intercooler γιατί δουλεύει στην μη αποδοτική περιοχή. Ένας τέτοιος συμπιεστής πρέπει να παντρευτεί και με το ανάλογο μαντέμι (τουρμπίνα) το οποίο στην περίπτωση θα έχει A/R 0,82 και πάνω. Αν γίνει το δήθεν έξυπνο λάθος και τοποθετηθεί μαντέμι 0,63 για να δουλεύει χαμηλά το σύνολο, το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό, διότι πάνω που θα θέλει να φουσκώσει για την μεγάλη πίεση το τούρμπο, θα πνίγεται από τον περιορισμό ροής του μαντεμιού. Με άλλα λόγια, η 3582 είναι για αρκετά μεγαλύτερα κυβικά, ας πούμε 2.200-2.500 και βάλε.

Τώρα που κάναμε ρόμπα και το Μητσάκο (αφού ξέρεις ότι σ’ αγαπάω ρε, για το καλό σου τα λέω!) ας κάνουμε και ένα τελευταίο πείραμα με την 3582 σε ένα 4βαλβιδο. 2.500cc μοτέρ, που παίζει στις 7.000rpm και θέλει κι’ αυτός 1,9bar. Η ογκομετρική απόδοση στο συγκεκριμένο 4βαλβιδο ας πούμε ότι είναι 93%, επειδή έχει βελτιωμένο καπάκι. Βάζουμε λοιπόν τις τιμές στον γνωστό μας πια τύπο:

Lbs/min = [2,5 x 7.000 x 93 x 2,9] / 80938 = 58,3 (άντε 58)

Πάμε λοιπόν στο χάρτη και στην κλασσική πια κόκκινη γραμμή σημειώνουμε το 58.

Διαιρώντας το 58 δια 7 και πολλαπλασιάζοντας διαδοχικά με 2, 3, 4, 5 και 6, βρίσκουμε τον αέρα στις αντίστοιχες στροφές για το 1,9bar. Για να συμπληρώσουμε το διάγραμμα μας, ξανακάνουμε τις πράξεις με λόγο πίεσης 1:

Lbs/min = [2,5 x 7.000 x 93 x 1] /80938 = 20,1 (άντε 20)

Και αυτό το νούμερο το διαιρούμε δια 7 και πάλι πολλαπλασιάζουμε με 2, 3, 4 κλπ για τις υπόλοιπες στροφές για να συμπληρώσουμε πλήρως το διάγραμμα. Το τελειωμένο διάγραμμα δείχνει ότι για το μοτέρ αυτό των 2.500 κυβικών, η 3582 είναι μια καλή –όχι όμως τέλεια- επιλογή.

Αποτέλεσμα? 

Εντάξει, κάναμε τους υπολογισμούς μας για το αν ταιριάζει κάποιο τούρμπο σε συγκεκριμένο μοτέρ. Δεν ξέρουμε όμως τι άλογα θα βγάλει! Παραθέτω ένα πολύ πρακτικό νομόγραμμα που θα μας διαφωτίσει. Η χρήση του είναι πολύ εύκολη. Ξεκινάμε από τα κυβικά κάτω αριστερά, ανεβαίνουμε κάθετα στις μέγιστες στροφές, φεύγουμε δεξιά στη μέγιστη πίεση και πάλι κάθετα επάνω για να βρούμε τα …άλογα! Μη σας φαίνονται λίγα, στο παράδειγμα του μοτέρ με τα 2.000cc, βγάζει 315 άλογα στις 6.000rpm με 1,75bar. Κάτω δεξιά, βρίσκετε την ισχύ του 2λιτρου σε διάφορες πιέσεις. Από τα νούμερα που βλέπω, μάλλον είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα –εικάζω ότι πρόκειται για 8βαλβιδο.

Νομίζω πως κάναμε μια κατανοητή και εμπεριστατωμένη κουβέντα για τον σαλίγκαρο. Αν διαφωνεί ο μαστοράκος μας και ο κάθε Ελληνάρας μαστοράκος ας περάσει απ’ το περιοδικό να μας τα χώσει. Τον Μητσάκο θα τον αναλάβω προσωπικά! Για τους υπόλοιπους όμως που το έπιασαν το παιχνίδι, δεν δικαιολογείται πλέον λάθος επιλογή τουρμπίνας, γι’ αυτούς ή τους πελάτες τους. Δεν είναι μαγικά, απ’ ο,τι είδατε απλές πράξεις είναι και λίγη μεθοδικότητα. Au revoir!