Γλυκόπικρα μαντζούνια

Μην παίζεις με τη συνταγή

Ξεκινώντας από το πιο φλέγον θέμα όλων, την προσθήκη aftermarket χημικών προσθέτων στα λιπαντικά, ας ξεκαθαρίσουμε το εξής: ένα καλό λιπαντικό αποτελεί ένα πολύ προσεγμένο μίγμα ελαίων και προσθέτων, που ακολουθεί συγκεκριμένη συνταγή. Ως γνωστόν, ακόμη και μια μικρή διαφοροποίηση στο είδος ή την ποσότητα ενός συστατικού, μπορεί να τινάξει μια ολόκληρη συνταγή στον αέρα. Μιλώντας για τη βαρύτητα του θέματος «συνταγή», απλά σκέψου ότι σε ένα καλό εστιατόριο ο σεφ θα σου φέρει αυτοπροσώπως την αλατιέρα που ζήτησες, πασαλειμμένη με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο για να σού την κάνει κλύσμα…

Τι γεύση έχει??

Για να μπορέσει κανείς να επιλέξει και να προτείνει το όποιο αντιτριβικό ή άλλο «βελτιωτικό» λαδιού, θα πρέπει να γνωρίζει με βεβαιότητα τη χημική σύσταση και των δύο. Αυτό γιατί υπάρχουν πακέτα προσθέτων που… τσακώνονται μεταξύ τους, καθώς και πρόσθετα που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται επ’ ουδενί σε συγκεκριμένες εφαρμογές.  Για παράδειγμα, το χλώριο είναι από τις πιο γλιστερές ουσίες που έχουμε ανακαλύψει (τρίψε λίγη χλωρίνη στα δάχτυλά σου και θα δεις…). Διάφορες χλωριούχες ενώσεις χρησιμοποιούνται σχεδόν από καταβολής των λιπαντικών για να δώσουν στα λάδια συγκεκριμένες ιδιότητες. Το ίδιο και σε «αντιτριβικά». Μπορείς όμως να χρησιμοποιήσεις χλωριούχα μαντζούνια σε μια μηχανή που, εσκεμμένα (λ.χ. ναυτιλία) ή «κατά λάθος»ν (βλ. νοθεία), καταναλώνει καύσιμα με υψηλή περιεκτικότητα θείου? Τα υπολείμματα καύσης μπορούν (πιο εύκολα απ’ όσο θα θέλαμε) να ενωθούν με τα χλωριούχα του λαδιού, παράγοντας θειικό ή, ακόμα χειρότερα (σε περιβάλλοντα κοντά ή μέσα στη θάλασσα) υδροχλωρικό οξύ! Να χαρώ εγώ λίπανση, με βιτριόλι! Τα μόνα “μαγικά» πρόσθετα που θα μπορούσα να δεχτώ σε λάδια κινητήρα είναι αυτά που κάποιος κατασκευαστής λιπαντικών έχει ήδη αναμείξει κατά τη σύνθεση του λιπαντικού του, ξέροντας και έχοντας δοκιμάσει τι κάνει. Τα γραναζώματα είναι άλλη συζήτηση, που θα κάνουμε αργότερα, ομοίως και τα υδραυλικά κυκλώματα. Αλλά το μοτέρ αποτελείται από τόσα διαφορετικά και ετερόκλητα μεταξύ τους πράγματα, που είναι εύκολο να γίνει ζημιά αντί για θαύμα…

Ομοίως, μαντζούνια με στερεής μορφής πρόσθετα (κάτι τεφλόν, μολυβδαίνια κ.λπ.), είναι ομάδες υψηλού κινδύνου για μοτέρ με υδραυλικά ωστήρια βαλβίδων (και όχι μόνο). Αν η σκόνη που περιέχουν είναι αρκετά λεπτή για να περνάει μέσα από το φίλτρο λαδιού χωρίς να τρώει πόρτα, πιθανότατα είναι και αρκετά ανήμπορη να κάνει κάτι χρήσιμο μέσα στο μοτέρ μας. Από την άλλη, αν είναι αρκετά «μπόλικη» για να «μαζέψει ανοχές» κ.λπ. ευφάνταστα που διαβάζουμε σε ετικέτες, τότε πιθανότατα θα μείνει η μισή ποσότητα στο φίλτρο (προτού βουλώσει και δουλεύει μόνιμα με ανοιχτή βαλβίδα bypass), και η άλλη μισή, αδέσποτη, θα βουλώσει άλλα πράγματα που δεν πρέπει…

Και γιατί υπάρχουν τόσα?

Η αλήθεια είναι ότι κάποιες καταναλωτικές συνήθειες δεν αλλάζουν εύκολα, και πολλά μαντζούνια είναι κληρονομιά του παρελθόντος. Τα διάσημα «μέλια», ας πούμε… Τον καιρό που οι τα αυτοκίνητα δούλευαν με μονότυπο εικοσάρι λάδι το χειμώνα, τριαντάρι στα ντεμί σαιζόν και σαραντάρι το καλοκαίρι, κάπως έπρεπε να «αντιμετωπιστεί» η φθορά μιας μηχανής που αντί να «τσιμπάει» λάδια είχε φτάσει να τα ρουφάει σαν σούπα. Ετσι γεννήθηκαν τα μέλια, για να κάνουν το τριαντάρι λάδι λ.χ. να λειτουργεί σαν σαραντάρι και να μην καίγεται εύκολα. Ποιος τα χρειάζεται σήμερα, με τόσα Multigrade λάδια? Αν καίει τόσα πολλά λάδια, την επισκευή δεν τη γλιτώνεις, απλά!

Ομοίως, μέχρι και τη δεκαετία του ’90 που τα συνθετικά λάδια έπαψαν να είναι ελάχιστα, δυσεύρετα και πανάκριβα, όλοι έψαχναν τρόπο να βελτιώσουν τη συμπεριφορά των απλών ορυκτελαίων. Σήμερα, ακόμη και κάποια ψαγμένα ορυκτέλαια συμπεριφέρονται καλύτερα από κάποια «απλά» συνθετικά του ’90.  Υπάρχει χώρος για μαντζούνια? Αλλα ζουμιά υπόσχονται να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής του λιπαντικού. Σού λέει, λ.χ. ο πωλητής, να μην αλλάξεις λάδια ακόμη αλλά να συμπληρώσεις ένα μπουκαλάκι από το πολύτιμο ζουμί του παρέα με ένα νέο φίλτρο λαδιού και να πας άλλες τρεις ή και πέντε χιλιάδες χιλιόμετρα χωρίς να ξεβιδώσεις την τάπα. Σαν να λέμε «μην κάνεις μπάνιο σήμερα, πλύνε μόνο τις μασχάλες σου κι όταν έρθει το Σαββατοκύριακο το συζητάμε»… Μπλιαχ…

Καθαριστικά και ενισχυτικά βενζίνης?

Εδώ κι αν γίνεται της τρελής. Πρώτ’ απ’ όλα, τα περισσότερα φτηνιάρικα των βενζινάδικων είναι σκέτο φρου – φρού (μπουκάλι), χρώμα και άρωμα. Δεν χρειάζεται να δώσεις πέντε και δέκα ευρώ για 250ml ξυλενίου, νάφθας, τολουόλης και ορυκτελαίου… Τέτοιο χαρμάνι το φτιάχνεις και σπίτι σου, με υλικά από το χρωματοπωλείο! Υπάρχουν όντως κάποια μαντζούνια που καθαρίζουν επικαθίσεις από ρεζερβουάρ, σωληνώσεις  και μπεκ (αν δεν έχουν γίνει ακόμα πολύ χάλια για να μην τα καθαρίζουν ούτε οι υπέρηχοι), αλλά δεν θα τα βρεις για λιγότερα από είκοσι με εικοσιπέντε ευρώ το μπουκάλι. Αν χρειάζονται? Καμιά φορά… Αν κάνουν δουλειά? Με λίγη τύχη…

Οσο για τα βελτιωτικά οκτανίων, αν δεν μιλάμε για κάπoιο Aldon, Bardahl BSF ή αντίστοιχο (πάντα με εκχύλισμα Τσέρνομπιλ και Κοζλοντούι, ογδόντα νεκροκεφαλές στο μπουκάλι και τιμή από πενήντα Ευρώ το λίτρο και βάλε), τότε απλά βάλε λίγη κατοστάρα και μάρσαρε να τη χαρείς. Μια φορά κι έναν καιρό που τα οκτάνια RON ήταν 91 στην απλή, 96 στη σούπερ (με πάρα πολύ μόλυβδο!), κι 95 με το ζόρι στις πρώτες (και παραδοσιακές) αμόλυβδες, μπορεί και να το ξανασυζητάγαμε. Αν είναι να δώσω δέκα ευρώ για “up to 5 points octane increase”, δηλαδή μισό οκτάνιο και όχι πέντε ολόκληρα, βάζω τη διαφορά σε κατοστάρα και τελειώνει το έργο!

Δηλαδή, εσύ δεν βάζεις?

Αν βάζω, λέει… Χαρακτηριστικά θα αναφέρω ότι η αποθήκη μου έχει ολόκληρο Dexion με παρατσούκλι «Χημεία και Τέρατα», που κουβαλάει πάνω από εξήντα διαφορετικά μαντζουνοσκευάσματα. Όμως έχω αφιερώσει άπειρο χρόνο και χρήμα (αμφότερα δικά μου) στην δοκιμή και επιλογή των συγκεκριμένων και στην απόρριψη τουλάχιστον άλλων εκατό, πολλές φορές κατόπιν επώδυνων παρενεργειών. Και δεν τα χρησιμοποιώ για πλάκα. Για την ακρίβεια, τις περισσότερες φορές τα προτείνω μόνο σαν λύση απελπισίας, ελλείψει δυνατότητας ή ενδιαφέροντος για κάποια επισκευή.

Περισσότερα με παραδείγματα

Κι επειδή έχουν πλάκα, τον άλλο μήνα σας έχω κάμποσα παραδείγματα του πώς κάποια ζουμιά είτε ξελάσπωσαν είτε έπνιξαν το χρήστη. Για να φυλαγόμαστε, αφενός, αλλά και να μην είμαστε 100% στενόμυαλοι, αφετέρου.