Φλαντζόκολλας το ανάγνωσμα

Στα σύγχρονα μοτέρ, τα χημικά μέσα στεγανοποίησης εκτοπίζουν με σταθερό ρυθμό τόσο τις ““παραδοσιακές” φλάντζες (μεταλλικές και οργανικές), όσο ακόμη και αρκετά  ελαστομερή παρεμβύσματα (o-rings). Ας ρίξουμε όλα αυτά τα χημικά στο κιβώτιο που γράφει “φλαντζόκολλες”,  για να δούμε ποια είναι τα πραγματικά απαραίτητα στο χώρο του συνεργείου – αλλά και πώς πρέπει να τα χρησιμοποιούμε σωστά για να αποφύγουμε δυσάρεστες ή καταστροφικές εκπλήξεις.

Υπάρχουν εκατοντάδες είδη φλαντζόκολλας στην αγορά. Ενίοτε πρόκειται για το ίδιο προϊον, με άλλη ονομασία και συσκευασία, όταν η φόρμουλα του προϊόντος αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία κάποιας εταιρείας. Άλλες  είναι εξειδικευμένες φόρμουλες για συγκεκριμένες εφαρμογές και μάλλον δεν μας απασχολούν, ενώ δεν λείπουν και τα φτηνιάρικα υλικά της πλάκας, που μπορεί μεν να μοιάζουν με τα “καλά”, αλλά δεν κάνουν ούτε για οδοντόπαστα του χειρότερου εχθρού σου.

Γιατί υπάρχουν τόσα πολλά υλικά και εταιρίες στο χώρο της φλαντζόκολλας, τη στιγμή που το προϊόν καλείται –ουσιαστικά- να κάνει την ίδια δουλειά σε κάθε περίπτωση? Η γκάμα είναι τεράστια γιατί υπάρχουν βασικά κριτήρια σύνθεσης και επιλογής του προϊόντος:

• Μέγεθος διακένου συναρμογής (ανοχή) προς στεγανοποίηση
• Ελαστικότητα του υλικού μετά την ωρίμανση (πήξη). Δηλαδή θα είναι σκληρό, ελαστικό ή ενδιάμεσο?
• Αντοχή σε ψύχος και θερμότητα
• Αντοχή σε συγκεκριμένα χημικά (λ.χ. οξέα, θαλασσινό περιβάλλον, καύσιμα ή λιπαντικά)
• Μέθοδος – καταλύτης ωρίμανσης (συνηθέστερα  με την παρουσία – παροχή οξέων, μετάλλων, θερμότητας, ατμοσφαιρικής υγρασίας ή με την απουσία αέρα)
• Περιεκτικότητα σε συγκεκριμένα χημικά (λ.χ. οξαλικό οξύ, που χρησιμοποιείται ως καταλύτης σκλήρυνσης) τα οποία ενδέχεται να βλάψουν παρακείμενα εξαρτήματα (λ.χ. ηλεκτρονικά κυκλώματα, αισθητήρες λ, κ.λπ)
• Ταχύτητα ωρίμανσης
• Βαθμός συρρίκνωσης μετά την ωρίμανση
• Δυνατότητα αποσυναρμολόγησης
• Δυνατότητα εύκολης αφαίρεσης του υλικού για την αντικατάστασή του σε περίπτωση επισκευής
• Συμβατότητα με συγκεκριμένα υλικά κατασκευής (λ.χ. αλουμίνιο, μαγνήσιο, πλαστικά κ.λπ.)
• Μέθοδος εφαρμογής σε γραμμή παραγωγής (λ.χ. προτιμούμε ένα υλικό που μπορεί να εφαρμοστεί με ρομποτικό βραχίονα έκχυσης απ’ ότι εκείνο που πρέπει να μπει στο χέρι με πινέλο)
• Διαθεσιμότητα και κόστος σε συγκεκριμένες αγορές. Για παράδειγμα, αν η Toyota χρειάζεται ένα ειδικό προϊόν της 3M, ενδέχεται να τη συμφέρει να το προμηθευτεί μέσω της Threebond, που θα το κατασκευάσει με άδεια της 3M, παρά να το εισάγει απευθείας από την 3Μ Αμερικής. Φυσικά, και στο εμπόριο η Threebond θα μπορεί να διαθέσει την εν λόγω κόλλα με δικά της σήματα, ονομασία και συσκευασία.

Βλέπουμε λοιπόν ότι τελικά υπάρχει λόγος για την τεράστια γκάμα  προϊόντων. Και αντίστοιχα, όλα τα service manuals προτείνουν συγκεκριμένη κόλλα για κάθε εφαρμογή, είτε σε συσκευασία του κατασκευαστή του αυτοκινήτου, είτε σε συσκευασία του προμηθευτή (λ.χ. Loctite, Dirko, Threebond, 3M, Hylomar κ.λπ).

  Μπορούμε όμως να περιορίσουμε τον αριθμό των υλικών που χρησιμοποιούμε στο συνεργείο, αν αφαιρέσουμε από τη συνάρτηση κάποιες παραμέτρους όπως:

• Κόστος υλικού: τελικά συμφέρει να αντικαταστήσεις δέκα κόλλες ισάριθμων διαφορετικών εφαρμογών με μία, ακόμη κι αν είναι ακριβότερη. Ετσι μειώνεις τον όγκο του στοκ, διευκολύνεις την προμήθεια και δεν πετάς υλικό στα σκουπίδια, γιατί να μην ξεχνάμε ότι όλες οι κόλλες έχουν και ημερομηνία λήξης και συγκεκριμένη διάρκεια ζωής μετά το άνοιγμα της συσκευασίας. Αρα, αν με 2-3 κόλλες αντικαθιστάς τις δεκαπλάσιες και βάλε, μειώνεις κατά πολύ το συνολικό κόστος… φλαντζόκολλας στον ετήσιο ισολογισμό του συνεργείου.
• Ταχύτητα σκλήρυνσης: αν αναλογιστείς ότι στο συνεργείο όλες οι δουλειές γίνονται με το χέρι (και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να λύσεις το εξάρτημα που μόλις έδεσες επειδή κάτι δεν σ’ αρέσει / δεν πήγε καλά), μάλλον οδηγούμαστε στο ότι όσο πιο αργά  πήζει μια κόλλα, τόσο πιο βολική είναι.
• Μέθοδος εφαρμογής: το πινέλο και το δάχτυλο de facto δίνουν και παίρνουν στο εφαρμοστήριο, οπότε γιατί να επιλέξεις μια κόλλα που αρχικά  σχεδιάστηκε για να διευκολύνει μόνο τη γραμμή παραγωγής? Εννοείται ότι κυκλοφορεί και σε σωληνάριο, για να επισκευάσεις  το εξάρτημα χρησιμοποιώντας το εργοστασιακό υλικό, αλλά τελικά χρειάζεται να πάμε τόσο by the book? Ιδίως όταν μια κόλλα του κατασκευαστή μπορεί να κοστίζει ακόμα και πάνω από ενάμισι Ευρώ το γραμμάριο, ενώ τη συσκευασία των 80-120gr θα τη χρησιμοποιήσεις μια – δύο φορές το χρόνο?

Οικογένειες και είδη

Ας δούμε λοιπόν ποια είναι τα βασικά είδη φλαντζόκολλας που συναντάμε σ’ ένα μοτέρ:

1. Οι “σιλικόνες”, ή καλύτερα τα σιλικονούχα στεγανοποιητικά υλικά που αυτοβουλκανίζονται σε θερμοκρασία δωματίου και μετατρέπονται σε “λαστιχένια” μάζα. Εν συντομία, RTV Sealants (Room Temperature Vulcanizing). Συνηθέστερα χρησιμοποιούν ως καταλύτη τον ατμοσφαιρικό αέρα, γι’ αυτό και η ωρίμανση αρχίζει, ουσιαστικά, από τη στιγμή που αρχίζει η εφαρμογή τους στο εξάρτημα. Οι περισσότερες περιέχουν οξαλικό οξύ, εξ’ ου και η ξιδίλα που αναδύουν κατά την εφαρμογή τους. Αυτές οι RTV, παρότι οικονομικότερες και ευρύτερα διαδεδομένες, δεν είναι “Sensor Safe” και μπορούν κάλλιστα να βλάψουν έναν αισθητήρα λ αν χρησιμοποιηθούν σε πολλαπλές εισαγωγής / εξαγωγής, ένα δυναμό αν χρησιμοποιηθούν σε καθρέφτη μηχανής κ.λπ. Καλό θα είναι, έτσι όπως γίνονται τα μηχανοστάσια, στο συνεργείο να τις αντικαταστήσουμε εξολοκλήρου από κόλλες RTV που αναγράφουν ξεκάθαρα ότι είναι “Acid Free” και “Sensor Safe”.
2. Οι “Πολυουρεθάνες”, οι οποίες μπορεί να είναι είτε “άπηκτες” (δηλαδή να παραμένουν μονίμως ελαστικές, σχεδόν όπως βγήκαν από το σωληνάριο), είτε υψηλού βαθμού σκλήρυνσης. Τις  πρώτες τις λατρεύω γιατί σώζουν σε περιπτώσεις  που τα εξαρτήματα “περπατάνε” συνεχώς κατά τη λειτουργία του μοτέρ, τις δε τελευταίες αποστρέφομαι μετά βδελυγμίας , γιατί όταν πήξουν γίνονται σαν κέρατο και δεν αφαιρούνται με τίποτε από τα εξαρτήματα. Μετά χαράς και μανίας τις αντικαθιστώ με κάποιο κατάλληλο RTV ή αναερόβιο υλικό!
3. Οι Αναερόβιες. Αυτές οι κόλλες ωριμάζουν μόνο όταν βρεθούν σε κενό αέρος, δηλαδή όταν σφιχτούν τα εξαρτήματα μεταξύ τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι το υλικό που θα ξεχειλίσει από τη συναρμογή, μπορεί να σκουπιστεί πανεύκολα ακόμα και μετά από… ένα μήνα! Κάποιες αναερόβιες είναι και ελαιοδιαλυτές, ώστε να παρασυρθούν από τη ροή του λαδιού την πρώτη φορά που θα πάρει μπροστά το μοτέρ και να μην φράζουν περάσματα λαδιού που ενδέχεται να περιέχονται στις στεγανοποιούμενες επιφάνειες. Ελαιοδιαλυτές χρησιμοποιούνται κυρίως σε κυλινδροκεφαλές (φορείς εκκεντροφόρων), υδραυλικούς εντατήρες αλυσίδων εκκεντροφόρου κ.λπ.

Το Menu του Autorep

Κι αφού ξεχειλίσαμε πάλι τη σελίδα, ανανεώνουμε του ραντεβού μας σ’ ένα μήνα, οπότε θα σας εκμυστηρευθώ  ποιες είναι οι αγαπημένες μου φλαντζόκολλες, και πώς τις χρησιμοποιώ. Θα δούμε λοιπόν γιατί μια και μόνο φλαντζόκολλα δεν είναι αρκετή, αλλά και πώς με το πέρασμα των χρόνων μείωσα το περιεχόμενο του ψυγείου μου, από τα εικοσιπέντε-και-βάλε, σε πέντε μόνο διαφορετικά υλικά στεγανοποίησης. Και ναι, καλό είναι να αποθηκεύετε όλες τις κόλλες σας στο ψυγείο!