Porsche vs. Mercedes: Η μάχη του Mουσείου

Δύο αξιοθέατα από πλευράς κουλτούρας και πολιτισμού έχει το νέο μου χωριό, το κεφαλοχώρι της Στουτγάρδης: το ένα είναι το μουσείο της Porsche, το άλλο είναι μαντέψτε ποιο. Ναι, το μουσείο της Mercedes. Με άλλα λόγια, όπως κάθε γερμανική πόλη που σέβεται τον εαυτό της, η Στουτγάρδη είναι πολύ περισσότερο περήφανη για τα επιτεύγματα των μηχανικών της παρά για αυτά των (ανύπαρκτων) ζωγράφων της ή των (ερασιτεχνών) γλυπτών της: όταν φτάνεις στο αεροδρόμιο της πόλης, οι διαφημίσεις σε οδηγούν κατ’ ευθείαν στα δυό προαναφερθέντα μουσεία και όχι σε (ότι έχουν τέλος πάντων από) θέατρα, παλάτια ή γκαλερί. Οι ντόπιοι μάλιστα συχνά αρέσκονται να λένε πως «είμαστε η μοναδική πόλη στο κόσμο, μαζί με το Ντιτρόιτ, που έχουν την έδρα τους δύο μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες» (και πως να μην αρέσκονται, όταν η ύπαρξη αυτών των δύο, μαζί με όλους τους προμηθευτές τους, σημαίνει ανεργία κάτω από 5%, αλλά αυτό είναι κουβέντα για άλλη φορά).

Η μεγάλη πλάκα είναι ότι θέλοντας να το παίξω και λίγο κουλτουριάρης όταν με επισκέφτηκε μέσα στο μήνα «θηλυκό επιπέδου», είπα να περάσουμε μια βόλτα και από ένα μικρό «μουσείο θεάτρου» που έχουν εδώ, περιμένοντας λογικά ο άνθρωπος να δούμε φορεσιές, χειρόγραφα κειμένων και περούκες: φευ, αφού ακόμα και εδώ αν έχεις το Θεό σου, οι τύποι είχαν να παραθέσουν μόνο τους μηχανισμούς αλλαγής σκηνικών (!) με τις διάφορες τροχαλίες, σιδηροδρόμους κτλ. Ως «γνήσιος πολέμιος των καλών τεχνών» και ταυτόχρονα μέγας φανατίλας οτιδήποτε μηχανολογικού επιστητού, δεν κρύβω πως μ’ αρέσει πολύ η όλη αυτή μονομερής προσέγγιση των φίλων γερμαναράδων, οπότε όταν τα τελευταία δύο σαββατοκύριακα εδώ είχα τις εξής τρεις επιλογές 1. αναρρίχηση / γιόγκα με συναδέλφους, 2. πόση τοπικού ζεστού κρασιού («Glühwein») στο όρθιο στην παραδοσιακή υπαίθρια χριστουγεννιάτικη αγορά της πόλης που μαζεύονται όλοι και 3. επίσκεψη μουσείων γεμάτα σπάνια πορσικά-μερσεντικά, μαντέψτε ποια από αυτές διάλεξα.

Ξεκίνησα από το νέο (2009 άνοιξε τις πύλες του) μουσείο της Porsche, που βρίσκεται φυσικά στο βόρειο προάστιο του Zuffenhausen, δίπλα από το ιστορικό κεντρικό εργοστάσιο της εταιρίας. Υπερμοντέρνο κτήριο, μπαίνεις μέσα και το πρώτο που βλέπεις είναι (λυσσάξτε πολέμιοι των 911!) ...ένας σκαραβαίος! Φυσικά και όλα από αυτό το αυτοκίνητο ξεκίνησαν, τότε που ο Χίτλερ το παράγγειλε προ Β’ ΠΠ στον γερο-Πόρσε και γιατί να το κρύψουν άλλωστε? Πολιτικά και αγωνιστικά (είναι έντονη παντού στο μουσείο η εικόνα που θέλουν να περάσουν ότι «οι άπειροι κερδισμένοι αγώνες κάθε είδους είναι η πραγματική επιτυχία μας, γιατί εκεί ξεχωρίζουν οι άντρες από τα αγοράκια») χαρακτηριστικά αυτοκίνητα της εταιρίας εναλλάσσονται με ιστορική σειρά στη συνέχεια, αλλά ένα πράγμα είναι γρήγορα σαφές προχωρόντας εκεί μέσα: η 911 θεωρείται από την εταιρία όχι απλά το κύριο και βασικό μέρος της ιστορίας της, αλλά «μακάρι να μην χρειαζόταν να βγάζουμε και άλλα μοντέλα». Η αντιμετώπιση των «μη-911» μοντέλων, μου δόθηκε η εντύπωση πως είναι όχι απλά ολίγον τι σνομπ, αλλά μέχρι και απολογητική τολμώ να πω: για παράδειγμα στην συνοδευτική πληροφοριακή πινακίδα του πρωτότυπου της Boxster, γράφουν στεγνά πως «μας βοήθησε στις πολύ δύσκολες οικονομικά εποχές της δεκαετίας του ΄90». Φυσικά και αν δεν πούλαγε Boxster, Cayenne και Panamera η Porsche θα την είχε πάρει ο διάολος και δεν θα βλέπαμε ποτέ GT3 και Carrera GT («στο επανιδείν» φίλε Paul παρεπιπτόντως...), αλλά όπως και να το κάνεις η γεύση του «αναγκαίου κακού» σου μένει.

Εκτός από τα ...ολόκληρα αυτοκίνητα, για εμάς τους άρρωστους, ακόμα πιο ενδιαφέροντα είναι τα πιο τεχνικά εκθέματα τύπου «σκέτα ή διαλυμμένα μοτόρια κάθε είδους (και μπόλικα αεροπορικά εξ αυτών)», «κομμένα» στη μέση σασί και εξαρτήματα ιδιαίτερης τεχνολογικής για την εκάστοτε εποχή σημασίας. Ως αμετανόητος Powerάς, προσωπικά αγαπημένο μου και αυτό που σίγουρα θα μου μείνει από όλο το μουσείο, ήταν το «bleed valve» (“βαλβιδόνι”, “τσάκα” ή όπως αλλιώς θέλετε να το λέτε, «handrad» το λένε οι Γερμανοί) μηχανικής ρύθμισης της πίεσης του turbo μέσω της υποπίεσης στην wastegate από την καμπίνα (για τους κάτω των 20 ετών, έτσι κάποτε ανεβαίναν τα bar πριν εφευρεθούν τα boost controller) από την αγωνιστική 917 του 1972: το είχαν μόνο του πάνω σε ένα γυάλινο τραπέζι και ήταν σαν να είχε μπει το αντίστοιχο βαλβιδόνι που βάζαν στα Uno Turbo στο πλατό του «Αγάπη μου Μεγένθυνα το Μωρό», είχε μέγεθος υδραυλικής στρόφιγγας!

Φεύγοντας από το μουσείο της Porsche λες μέσα σου «ωραίο πράγμα δικέ μου, σούπερ το ‘χουν, τζιτζί», κάτι που συνεχίζεις να σκέφτεσαι μέχρι να επισκευτείς το νέο (από το 2006, εξίσου εντυπωσιακό και αυτό σαν κατασκευή) μουσείο της Mercedes, μετά αλλάζεις κοσμοθεωρία και κλίμακα: θα σας το πω εξ’ αρχής, το μουσείο της Daimler κάνει το μουσείο των 911 να φαντάζει περίπτερο, είναι σε άλλο επίπεδο και σε μέγεθος και σε περιεχόμενο. Αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού αφενός για το μεν μέγεθος φροντίζουν τα σχεδόν 150 χρόνια ιστορίας της Daimler-Benz (μην ξεχνάμε πως αυτοί ήταν που εφεύραν το αυτοκίνητο) σε σχέση με τα ουσιαστικά μόλις 50 της Porsche, ενώ για το μεν περιεχόμενο η απίστευτη γκάμα οχημάτων που παρήγαγε και παράγει η φίρμα με σήμα το τριάκτινο αστέρι (συμβολίζει την παρουσία σε γη, αέρα και θάλασσα, ναι είχε και καΐκια με μοτέρ Mercedes το μουσείο!): από φορτηγά και λεοφορεία μέχρι μονοθέσια Formula 1, και από αεροπλάνα κινητήρων 45.000 κυβικών μέχρι πυροσβεστικά και νεκροφόρες, όλα υπάρχουν μέσα στο Mercedes Museum.

Για όλους αυτούς τους λόγους, εδώ η δομή που έχουν επιλέξει στο να παρουσιάσουν τα εκθέματα είναι διαφορετική από το μουσείο της Porsche: παραλληλίζουν τα σημαντικότερα γεγονότα της ανθρωπότητας από το τέλος του 19^ο αιώνα μέχρι σήμερα με τις αντίστοιχες «εξελίξεις» στην αυτοκινητοβιομηχανία γενικότερα και την γκάμα της εταιρίας ειδικότερα. Με άλλα λόγια δείχνουν πως η Daimler “μεγάλωσε” μαζί με τον σύγχρονο πολιτισμό και μεταξύ μας δεν πέφτουν και πολύ έξω. Όπως η Porsche ξεκινάει με τον σκαραβαίο, αυτοί θεωρούν πως «εν αρχή το άλογο» (έχουν ομοίωμα αλόγου κανονικά μέσα στην αίθουσα) και από το πρώτο αυτοκίνητο του Benz και όλης της ανθρωπότητας φτάνουν μέχρι τα τελευταία πειραματικά τους πρωτότυπα.

Μία στάση στο χρονολόγιο τους που θέλω να μείνω γιατί είναι άκρως επίκαιρη, είναι αυτή όπου περιγράφουν την ανοικοδόμηση τόσο της χώρας τους, όσο και της αυτοκινητοβιομηχανίας τους, ειδικά μετά τον Β’ ΠΠ: παραδέχονται ότι χωρίς επενδυτικό σχέδιο Μάρσαλ και χωρίς τους οικονομικούς μετανάστες από 4-5 άλλες χώρες (ονοματίζουν την Ελλάδα κανονικά στο κείμενο), το «θαύμα» της γερμανικής εκβιομηχανοποίησης δεν θα έπαιρνε εμπρός. Αυτά για όσους του συναφιού τους μας το παίζουν δύσκολοι και «ριγμένοι» σήμερα.

Από πλευράς συγκεκριμένων εκθεμάτων, θα μου μείνει σίγουρα η W125 “Rekordwagen” που, εν έτει 1938 με έναν V12 750 ίππων και διπλό Roots, έσπασε το ρεκόρ ταχύτητας, πιάνοντας 433km/h σε δημόσιο δρόμο (ρεκόρ που κρατάει ακόμα μέχρι σήμερα!). Αλλά ακόμα περισσότερο έπαθα πλάκα με την Τ80, που με έναν 45λιτρο αεροπορικό κινητήρα 3.000 ίππων είχε προγραμματιστεί ένα χρόνο μετά σε δημόσιο δρόμο πάλι (!) να πιάσει 750km/h (!!!) άλλα ξέσπασε ο πόλεμος όμως και ο Αδόλφος μας τα χάλασε. Googlάρετε την T80 να δείτε για τι πράγμα μιλάμε. Αυτά τα δύο βέλη και μία τερατώδης KKK τουρμπίνα παροχής 1.600 ίππων από αγωνιστικό τράκτορα (K33 ήταν, το τσέκαρα φυσικά στο ταμπελάκι της!) με στοιχειώσαν για τα καλά (είπαμε, είμαι POWERάς, τι να κανουμε). Αν βρεθείτε «στα μέρη μας» πάντως μην χάσετε τα δύο αυτά μουσεία, δεν θα ‘χετε και τίποτα καλύτερο να κάνετε...